دیدار با شیخ احمد الزین از روحانیون اهل سنت و دوستان قدیمی امام موسی صدر که هم اکنون ریاست هیات امنای تجمع علمای مسلمین را عهده دار است و مدتی قاضی شرع صیدا بوده است ، فرصتی فراهم آورد تا با او درباره امام موسی صدر به گفت و گو بنشینیم.احمد الزین در این مصاحبه از سویی با شوق به خاطرات خود با امام موسی صدر اشاره می کرد و از سویی دیگر با حسرت از ربوده شدن ایشان سخن می گفت.
آنچه در پی می آید مصاحبۀ خبرنگار بین الملل حوزه نیوز با شیخ احمد الزین است:
* بدون مقدمه می خواهیم برای ما از امام موسی صدر بگویید.
دوست عزیز من! دوست عزیز تر از خودم را از دست دادم و لبنان رهبری بزرگ و در عرصه اسلام و تمدن یک اسلام شناس و روشن فکر را از دست دادیم . او. ناپدید شد و ربوده شد و این نقشه شومی بود که ما شاهد آن بودیم
* مهمترین اقدام امام موسی صدر را چه می دانید؟
امام موسی صدر آمد و مسلمانان شیعه را یکپارچه کرد و مؤسساتی را برایشان ساخت و آنها را از تبعیت کورکورانه و تسلط مناطق دیگر بر آنها رهانید و عملش منحصر در شیعه و مسلمانان شیعه نبود ، او فراتر از این هم رفت تا بین شیعه و سنی وحدت ایجاد کند، سپس از این دعوت هم فراتر رفت تا همه را به وحدت ملی بین مسلمین و مسیحیان در لبنان دعوت کند و توانست با ذکاوت و بینشش تأثیر بزرگی بر لبنانی ها بگذارد که می بینیم او در مساجد و مدارس و دانشگاهها سخنرانی می کرد وحتی وارد کلیساها شد و در کلیسا سخنرانی می کرد که درآنجا هم با عشق و علاقه به سخنانش گوش فرا می دادند . وبه خاطر تقویت وحدت ملی می بینیم که هیئتی را در جنوب تشکیل می دهد که شامل سران طوائف اسلامی و مسیحی در جنوب لبنان می شود ودر آن افرادی چون مفتی اهل سنت، قاضی مذهب دروزی و اسقف اعظم کاتولیک و شخصیت های ارشد مسیحی از ارتدکس حضور دارند.امام موسی صدر آنها را در این هیئت جمع کرد ،تا به آنها بگوید که اسلام دین عدل و انسانیت است که بر اساس محبت و عدالت ، بین تمامی قبایل مردمی جمع می کند.
* خاطره ای از جلسات این هیئت به یاد دارید؟
وقتی عضو این هیئت در جنوب بودم، روزی به دیدار رئیس جمهور رفتیم همان روز خطاب به اسقفها و بزرگان با همین تعبیر گفت که " من از شما استقبال می کنم و خوش آمد می گویم و به شما افتخار می کنم و دوست دارم بواسطه شما به همه عالم نشان دهم و ثابت کنم که لبنان همان شهر فرهنگی و متمدن است که تمامی طوایف و ادیان را در بر می گیرد"، او این دعوت به وحدت اسلامی و ملی را گامی اساسی و مهم در مواجهه با اسرائیل و آروزوهایش می دانست چون صحیح نیست که ما فقط با سلاح به جنگ اسرائیل برویم ، نیاز است که از سیاست وحدت استفاده کنیم، باید با هم تفاهم داشته باشیم و مانند یک هموطن در مقابل اسرائیل وحدت ملی داشته باشیم و در همین راستا مقاومت را تشکیل داد. اولین کسی که مقاومت را تأسیس کرد- قبل از مقاومت حزب الله- سید موسی صدر بود و او بود که گفت " اسرائیل عین شر است " و تعامل با او جایز نیست و حرام است . و همین چیزها بود که باعث شد برای ربودن موسی صدر توطئه کنند و فلسطین و لبنان و عرب ها وامت اسلامی او را، با آن شخصیت خاص ،اندیشه ناب والتزامی که به اسلام و مقابله با اسراییل داشت از دست دادند .
وقتی اسرائیل به یکی از روستاها حمله کرد، ما زیر بمباران هواپیماهای اسرائیلی رفتیم و در مسجدش که ویران شده بود ، وسط ویرانه ها نماز خواندیم و او امام جماعت ما بود . این کار به خاطر این بود که به ملت و ساکنان آنجا تأکید کند و بخواهد که مهاجرت نکنند و به شهر خود باز گردند، هر چند که خانه ها شان ویران شده باشد ، چون هدف اسرائیل بیرون راندن لبنانی ها از مرزها بود. امام موسی این را می دانست و به همین خاطر خودش رفت و فریاد زد : ای اهل جنوب بر گردید به روستا و شهرتان ، تا اسرائیل نتواند با مهاجرت دادن شما ، توطئه هایش را عملی کند.
* آیا خاطره ای از حالات معنوی امام موسی صدر به یاد دارید؟
همچنین یادم می آید یکبار به همراه هیئتی از علماء به عربستان رفته بودیم و بارگاه پیامبر اکرم (ص) را در مدینه منوره زیارت کردیم ، بعد هم به مکه مکرمه رفتیم و مشغول عمره شدیم ، واز آنجا صحنه ای در ذهن دارم که هرگز فراموش نمی کنم ، در حال طواف خانه کعبه بودیم که دیدم، سید موسی پرده کعبه را گرفته است و گریه می کند ، سه – چهار دور طواف کردیم و او در حالی که پرده را گرفته بود همچنان ایستاده بود و گریه می کرد، همچنین دیدیم که در مقابل پنجره های مقام الرسول گریه می کرد. این صحنه های روحانی و وجدانی از سید موسی صدر را هرگز فراموش نمی کنم ، مرد بزرگی بود.
* مهمترین ویژگی امام موسی صدر را چه می دانید؟
سید موسی صدر اولّاً عالم بی نظیری بود ،آن هم عالم عامل ، از علمش هم فقط به برای تحصیل و تحقیق و اندیشه. استفاده نمی کرد، بلکه با عمل به علمش در حوزه فرهنگی ، مدارس و مؤسساتی را افتتاح می کرد و در حوزه مسائل اجتماعی و مشاوره و پزشکی مؤسسات را تأسیس می کرد. پس او با این علمش در اجتماع زندگی می کرد . از نظر فرهنگی شخصی با فرهنگ و دارای بینشی وسیع بود به شکلی که تعجب بسیاری از شخصیت های بزرگ چه مسیحی یا مسلمان یا سیاسیون – را بر انگیخته بود . شخصیتی بسیار تأثیر گذار داشت .کسی که با او می نشست حتماً به حرفهایش خوب گوش می داد و او را بسیار مورد محبت قرار می داد . در شخصیت او جاذبه ای سحر آمیز بود که خیلی کم در سایر مردم می بینی ، از نظر اخلاقی هم بسیار ملتزم بود . ما را ترک کرد و حال آنکه پولی برای خانواده اش به جا نگذاشت . از خودش خانه ای نداشت ، با اینکه پولهای میلیونی به سویش می آمد اما در برنامه های عمومی و در خدمت به مسلمانان انفاق می کرد . ولی خودش در ساختمانی با خانواده اش زندگی می کرد و خانه شخصی نداشت . وقتی ناپدید شد همسر و خانواده اش پولی نداشتند تا جایی که برخی از خانواده های پولدار مجبور می شدند هزینه های زندگی و تعلیم فرزندان سید موسی صدر را تأمین کنند. با اینکه اموالی را به دست می آورد ، همه آنها را در برنامه های فرهنگی و خیریه و امور اجتماعی مصرف میکرد ، این امام موسی صدر است.
گفت و گو: حسن صدرایی عارف
